Amino axit là gì? Chúng là một axit thiết yếu có vai trò  đặc biệt quan trọng đối với cơ thể, là thành phần cấu tạo nên protein, tham gia hỗ trợ quá trình chuyển hóa, cải thiện tâm trạng và rèn luyện sức khỏe, sự phát triển của cơ bắp. Cùng theo dõi những thông tin về chúng qua bài viết dưới đây. 

Amino axit là gì?

1. Amino axit là gì?

Amino axit là một loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà trong phân tử có chứa đồng thời nhóm amino ( – NH2 ) và nhóm cacbonxyl ( – COOH ) tương tác với nhau tạo ion lưỡng cực và có công thức tổng quát là R ( NH2 ) x ( COOH ) y hoặc C2H 2 n + 2-2 k – x-y ( NH2 ) x ( COOH ) y .

2. Cách đọc tên thay thế của một amino axit

Axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng:

Ví dụ : H2N-CH2-COOH : Axit Aminoetanoic .

Axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng:

Ví dụ : CH3-CH ( NH2 ) – COOH : Axit α-amino propionic .

Axit + Số chỉ vị trí nhóm –NH2 + amino + tên hidrocacbon no tương ứng ở mạch chính + oic:

Ví dụ : Axit 2 – aminopropanoic .

Cấu trúc phân tử của amino axit

Tên thường của amino axit thiên nhiên (α-amino axit): 

3. Các dạng đồng phân của amino axit

Đa phần những amino axit đều có 2 dạng đồng phân lập thể, gồm có D và L .

• Dạng L : Amino axit có vai trò quan trọng có trong những protein .
• Dạng D : Amino axit trong những protein có trong những sinh vật sống dưới nước. Đồng phân dạng D của aspartic axit có trong một số ít protein là hiệu quả của quy trình đổi khác sau dịch mã tự phát tích hợp với sự hóa già protein hoặc giống như một loại sản phẩm phụ của quy trình biến hóa enzyme được xúc tác bởi protein L-isoaspartyl methyltransferase .

4. Các tính chất đặc trưng của amino axit

4.1 Tính chất vật lý của amino axit

• Amino axit là chất rắn, sống sót ở dạng tinh thể không có màu và vị hơi ngọt .
• Do sống sót ở dạng ion lưỡng cực nên amino axit dễ tan trong nước
• Nóng chảy ở nhiệt độ cao do amino axit là hợp chất ion

4.2 Tính chất hóa học của amino axit

Khả năng làm đổi màu quỳ tím của amino axit phụ thuộc vào vào mối quan hệ của nhóm amino và nhóm cacbonxyl R ( NH2 ) x ( COOH ) y .
Nếu x = y : Quỳ tím không đổi màu .
Nếu x < y : Quỳ tím chuyển sang màu đỏ Khi x > y : Quỳ tím chuyển sang màu xanh

• Amino axit phân ly trong dung dịch

H2N-CH2-COOH ↔ H3N + – CH ­ 2 – COO –

• Amino axit có tính lưỡng tính

Tác dụng với axit mạnh tạo ra muối:

NH2-CH2-COOH + HCl → ClNH3-CH2-COOH

Tác dụng với bazơ mạnh tạo ra muối và nước:

NH2-CH2-COOH + KOH → NH2-CH2-COOK + H2O

• Amino axit tham gia phản ứng trùng ngưng

nNH2-CH2-COOH → ( – NH-CH2-CO – ) n + nH2O ( H + )
Khi trùng ngưng 6 – amino hexanoic hoặc 7 – amino heptanoic có sự tham gia của chất xúc tác, loại sản phẩm thu được là polime thuộc loại poliamit .
Từ n amino axit khác nhau ta hoàn toàn có thể tạo ra n ! polipeptit có chứa n gốc amino axit khác nhau ; nn polipeptit có chứa n gốc amino axit .

• Amino axit phản ứng với HNO2

HOOC-R-NH2 + HNO2 → HOOC-R-OH + N2 + H2O

5. Điều chế amino axit như thế nào? 

Điều chế amino axit bằng cách nào ?
Amoni axit được điều chế bằng cách cho thủy phân protit
( – NH-CH2-CO – ) n + nH2O → nNH2-CH2-COOH

6. Vai trò của amino axit đối với sức khỏe con người

• Amino axit vạn vật thiên nhiên, đa phần là α-amino axit được sử dụng để tổng hợp protein .
• Glycine, glutamate là chất dẫn truyền thần kinh .
• Tryptophan là tiền chất của chất truyền thần kinh serotonin .
• Glycine là một trong những chất tham gia quy trình tổng hợp porphyrins .

• Arginine được dùng để tổng hợp hormone nitric oxit.

  Xem thêm: Chất nào dưới đây là axit theo areniut

• Axit 6 – amino hexanoic và 7 – amino heptanoic tham gia sản xuất tơ nilon – 6 và 7 .

Các amino axit có vai trò quan trọng với khung hình

7. Vai trò của các amino axit thiết yếu

• Phenylalanine: Tiền chất của các chất dẫn truyền thần kinh như tyrosine, dopamine, epinephrine và norepinephrine, là chất không thể thiếu trong cấu trúc, chức năng của protein, enzyme và quá trình sản xuất ra các axit amin khác.

• Valine: Kích thích tăng trưởng, tái tạo cơ bắp và tham gia quá trình tạo ra năng lượng cho cơ thể.

• Threonine: Thành phần chính tạo nên các protein là cấu trúc quan trọng của da (collagen) và mô liên kết (elastin), đồng thời, tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo và  chức năng miễn dịch.

• Tryptophan: Duy trì cân bằng nitơ trong cơ thể, là tiền chất của chất dẫn truyền thần kinh serotonin, giúp điều chỉnh cảm giác thèm ăn, buồn ngủ và cảm xúc.

• Methionine: Có vai trò thiết yếu trong quá trình trao đổi chất và giải độc cho cơ thể. Đặc biệt, nó rất cần thiết cho sự phát triển của mô, quá trình hấp thụ kẽm, selen và các khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.

• Leucine: Có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp protein và sửa chữa chức năng cơ bắp, giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, kích thích chữa lành các vết thương và sản xuất hormone tăng trưởng.

• Isoleucine: Có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, sản xuất huyết sắc tố và điều chỉnh, phân bổ năng lượng.

• Lysine: Giữ chức năng chính trong quá trình tổng hợp protein, sản xuất hormone, enzyme, hấp thu canxi. Đồng thời, tham gia vào quá trình tạo ra năng lượng, thực hiện chức năng miễn dịch, tổng hợp collagen và elastin.

• Histidine: Được dùng để tạo ra chất dẫn truyền thần kinh histamine, có vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch, chức năng hệ tiêu hóa, hệ sinh dục và chu kỳ giấc ngủ.

Có thể khẳng định rằng, các amino axit giữ vai trò cốt lõi trong các quá trình sinh hóa của cơ thể, đặc biệt là những người làm việc với cường độ cao và thời gian kéo dài. Việc bổ sung các amino axit thiết yếu hàng ngày là vô cùng quan trọng. Xây dựng khẩu phần ăn hợp lý, khoa học là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo cho cơ thể một sức khỏe tốt.

Xem thêm: 

Amino axit là gì? Có những đặc tính gì nổi bật, tính chất hóa học, tính chất vật lý, thành phần cấu tạo của nó ra sao? Có rất nhiều câu hỏi thắc mắc, để giải đáp mọi câu hỏi hãy cùng Vietchem tìm hiểu kĩ hơn về amino axit thông qua bài viết dưới đây nhé!

Amino axit là gì?

Amino axit hay amino acid, axit amin là một loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà trong phân tử có chứa đồng thời nhóm amino ( – NH2 ) và nhóm cacbonxyl ( – COOH ) tương tác với nhau tạo ion lưỡng cực .
Công thức tổng quát của amino axit là R ( NH2 ) x ( COOH ) y hoặc C2H 2 n + 2-2 k – x-y ( NH2 ) x ( COOH ) y .

Cấu tạo phân tử amino axit

Các nguyên tố chính cấu trúc axit amin là carbon ( C ), hydro ( H ), oxy ( O ), nito ( N ), … và một vài nguyên tố khác. Chúng link với nhau theo những trình tự nhất định, những link khác nhau sẽ tạo thành những phân tử khác nhau kể cả về thành phần lẫn đặc thù .
Cấu tạo phân tử Amino axit

Lịch sử hình thành, nguồn gốc của amino axit

Theo wikipedia tiếng việt:

Các axit amin tiên phong được tò mò vào đầu thế kỷ 19. Năm 1806, hai nhà khoa học người Pháp Louis-Nicolas Vauquelin và Pierre Jean Robiquet đã mày mò ra những amino axit tiên phong khi cô lập hợp chất trong măng tây. Đến năm 1898 thuật ngữ amino acid được sử dụng thoáng rộng .
Năm 1935 William Cumming Rose đã phát hiện ra axit amin sau cuối trong 20 axit amin phổ cập là threonine .

Cách điều chế amino axit

Amino axit được điều chế bằng cách cho thủy phân protit trải qua phương trình phản ứng sau :
( – NH-CH2-CO – ) n + nH2O → nNH2-CH2-COOH

Tính chất vật lý của amino axit

• Amino axit là một chất rắn, tồn tại dưới dạng tinh thể không màu và có vị hơi ngọt.
• Amino acid là một hợp chất ion nên chúng có nhiệt độ nóng chảy cao.
• Axit amin tồn tại ở dạng ion lưỡng cực nên nó dễ tan rong nước.

Tính chất hóa học của amino axit

Khả năng làm đổi màu quỳ tím của amino axit phụ thuộc vào vào mối quan hệ của nhóm amino và nhóm cacbonxyl R ( NH2 ) x ( COOH ) y cụ thể như sau :
+ x = y : quỳ tím không đổi màu
+ x < y : quỳ tím chuyển sang màu đỏ + x > y : quỳ tím chuyển sang màu xanh

• Amino axit phân ly trong dung dịch

H2N-CH2-COOH ↔ H3N + – CH2-COO –
+ Tác dụng với axit mạnh tạo ra muối :
NH2-CH2-COOH + HCl → ClNH3-CH2-COOH
+ Tác dụng với bazo tạo ra muối và nước :
NH2-CH2-COOH + KOH → NH2-CH2-COOK + H2O

• Tham gia phản ứng trùng ngưng:

nNH2-CH2-COOH → ( – NH-CH2-CO – ) n + nH2O ( H + )
Khi trùng ngưng 6 – amino hexanoic hoặc 7 – amino heptanoic có sự tham gia của chất xúc tác, mẫu sản phẩm thu được là polime thuộc loại poliamit .

• Amino axit phản ứng với HNO2:

HOOC-R-NH2 + HNO2 → HOOC-R-OH + N2 + H2O
Tính chất hóa học của amino axit

Các dạng đồng phân của amino axit

Đa phần những amino axit đều có 2 dạng đồng phân lập thể, gồm có D và L .

• Dạng D: Amino acid trong các protein có ở các sinh vật sống dưới nước. Các đồng phân dạng D của aspartic axit có trong một số protein là kết quả của quá trình biến đổi sau dịch mã tự phát kết hợp với sự hóa già protein hoặc giống như một sản phẩm phụ của quá trình biến đổi enzyme được xúc tác bởi protein L-isoaspartyl methyltransferase.
• Dạng L: Amino axit có vai trò quan trọng trong các protein.

Tên thay thế của amino axit

Một amino axit sẽ được đọc tên theo công thức sau đây :

• Axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng

VD : H2N-CH2-COOH : Axit Aminoetanoic

• Axit + Số chỉ vị trí nhóm –NH2 + amino + tên hidrocacbon no tương ứng ở mạch chính + oic

VD : Axit 2 – aminopropanoic .

• Axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng:

VD : CH3-CH ( NH2 ) – COOH : Axit α-amino propionic .
Bảng axit amin cần nhớ

Các amino axit cấu thành nên protein

Có 20 loại amino axit được chia thành 2 loại là axit amin thiết yếu và axit amin không thiết yếu :

1. Axit amin thiết yếu

• Lysine
• BCAA (caline, leucine, isoleucine)
• Phenylalanine
• Threonine
• Methionine
• Histidine
• Tryptophan

2. Axit amin không thiết yếu

• Aspartate
• Glutamine
• Glutamate
• Alanine
• Asparagine
• Arginine
• Proline
• Cysteine
• Tyrosine
• Serine
• Glycine

Tác dụng của amino axit đối với sức khỏe con người

• Amino axit đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể con người, nó là thành phần cấu tạo nên protein. Amino axit giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa, cải thiện tâm trạng, trèn luyện thể lực đồng thời duy trì phát triển cơ bắp.
• Amino axit thiên nhiên, chủ yếu là α-amino axit được sử dụng để tổng hợp protein.
• Glycine, glutamate là chất dẫn truyền thần kinh.
• Tryptophan là tiền chất của chất dẫn truyền thần kinh serotonin.
• Glycine là một trong những chất quan trọng tham gia quá trình tổng hợp porphyrins cho cơ thể.
• Arginine có chức năng tổng hợp hormone nitric oxit.
• Axit 6-amino hexanoic và 7-amino heptanoic tham gia sản xuất tơ nilon – 6 và 7.

Các thực phẩm giàu amino axit nhất mà bạn hoàn toàn có thể bổ trợ cho khung hình đó là những loại thực phẩm từ thịt động vật hoang dã, trứng và thịt gia cầm. Nhờ quy trình tiêu hóa thức ăn, protein được phân giải thành nhiều loại axit amin riêng không liên quan gì đến nhau và được hấp thụ từ ruột vào máu tới những cơ quan trên khung hình. Tại đây chúng sẽ được sử dụng để tổng hợp những protein đặc hiệu để phân phối cho những nhu yếu của khung hình, tăng trưởng cơ bắp đồng thời kiểm soát và điều chỉnh lượng công dụng của hệ miễn dịch .

Tác dụng của axit amin

Vai trò của các amino axit thiết yếu

Mỗi amino axit thiết yếu đều đem đến những tính năng rất tuyệt vời cho khung hình :

• Methionine: đóng vai trò hỗ trợ trao đổi chất và giải độc cho cơ thể. Đồng thời nó rất cần thiết cho sự phát triển của mô, selen và các khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe.
• Leucine: có vai trò sửa chữa chức năng cơ bắp, giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, kích thích chữa lành các vết thương và sản xuất hormone tăng trưởng.
• Phenylalanine: đây là chất không thể thiếu trong cấu trúc, chức năng của protein, enzyme và cả trong quá trình sản xuất ra các axit amin khác.
• Valine: Giúp kích thích tăng trưởng, tái tạo cơ bắp và tham gia quá trình bổ sung năng lượng cho cơ thể.
• Threonine: có tác dụng chuyển hóa chất béo và tham gia chức năng miễn dịch. Đây là thành phần chính tạo nên các protein là cấu trúc quan trọng của da (collagen) và mô liên kết (elastin).
• Tryptophan: giúp duy trì cân bằng nito cho cơ thể. Nó là tiền chất dẫn truyền thần kinh giúp điều chỉnh cảm giác thèm ăn, cơn buồn ngủ và trạng thái cảm xúc.
• Isoleucine: có cai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, hỗ trợ sản xuất huyết sắc tố và phân bổ năng lượng.
• Lysine: Tham gia vào quá trình tạo ra năng lượng, sản xuất hormone, enzyme, hấp thụ canxi. Ngoài ra nó còn thực hiện các chức năng miễn dịch, tổng hợp collagen và elastin.
• Histidine: được dùng để tạo ra chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc tạo ra phản ứng miễn dịch, hệ sinh dục, chức năng hệ tiêu hóa và chu kỳ giấc ngủ.

Qua bài viết bạn có thể thấy các amino axit giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong các quá trình chuyển hóa năng lượng của cơ thể. Hy vọng những chia sẻ trên các bạn đã hiểu được amino axit là gì? và những đặc điểm, tính chất và tác dụng vô cùng quan trọng của nó đối với sức khỏe con người. Nếu bạn vẫn còn thắc mắc hãy để lại bình luận bên dưới để được giải đáp hoặc truy cập websie https://ammonia-vietchem.vn/ xem thêm những bài viết mới nhất nhé!

 Xem thêm:

Source: https://acic.com.vn
Category : Hỏi đáp hóa học