Axit Nitric là một trong những hợp chất hóa học có tính axit và oxy hóa mạnh được sử dụng rất rộng rãi trong đời sống hiện nay, nhất là với lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Vậy hóa chất này có những tính chất đặc trưng gì, người ta điều chế chúng bằng cách nào và nó được ứng dụng cụ như thế nào trong các lĩnh vực? Hãy cùng VIETCHEm đi tìm hiểu về axit nitric qua nội dung bài viết dưới đây nhé

Axit Nitric – HNO3 là gì ?

Axit nitric có công thức hóa học là HNO3, được gọi là dung dịch nitrat hidro hay còn được gọi là axit nitric khan. Axit này được hình thành ở trong tự nhiên, tạo ra từ những cơn mưa do sấm và sét tạo thành .

Cấu tạo phân tử Axit Nitric – HNO3

Cấu tạo phân tử – HNO3

Tính chất vật lý của axit nitric

• Axit nitric sống sót ở dạng chất lỏng hoặc khí, không màu, tan nhanh trong nước ( C, 65 % ). Hợp chất này trong tự nhiên sẽ có màu vàng nhạt do sự tích tụ của oxit nito .

• HNO3 là một axit có tính ăn mòn cao, dễ bắt lửa và cực độc .

• Axit nitric nồng độ 86 % khi để ngoài không khí sẽ có hiện tượng kỳ lạ khói trắng bốc lên .

• Tỷ trọng của axit nitric tinh khiết : 1511 kg / m3

• Nhiệt độ đông đặc : – 41 độ C

• Nhiệt độ sôi : 83 độ C

• Dưới công dụng của ánh sáng, axit nitric bị phân hủy tạo thành nito dioxit NO2 ( nhiệt độ thường ) .

4HNO3 → 4NO2 + 2H2 O + O2

• Cần dữ gìn và bảo vệ HNO3 trong những chai lọ tối màu, tránh nơi có ánh sáng và dữ gìn và bảo vệ ở nhiệt độ dưới 0 độ C .

• Axit nitric hoàn toàn có thể hòa tan nito dioxit thành dung dịch có màu vàng hoặc đỏ ở nhiệt độ cao. Điều này ảnh hưởng tác động không nhỏ đến những đặc trưng vật lý của chất này, đặc biệt quan trọng là áp suất hơi trên chất lỏng, sắc tố dung dịch, nhiệt độ sôi, … nhờ vào vào nồng độ NO2 .

• Khi chưng cất hỗn hợp HNO3 và H2O ta thu thu được azeotrope có nồng độ 68 % HNO3 và sôi ở 120,5 độ C, 1 atm .

Axit nitric sống sót ở dạng chất lỏng hoặc khí, không màu, tan nhanh trong nước

Tính chất hóa học của HNO3

Axit nitric là một dung dịch nitrat hydro có công thức hóa học HNO3. Đây là một axit khan, là một monoaxit mạnh, có tính oxy hóa mạnh hoàn toàn có thể nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ, có hằng số cân đối axit ( pKa ) = − 2 .
Axit nitric là một monoproton chỉ có một sự phân ly nên trong dung dịch, nó bị điện ly trọn vẹn thành những ion nitrat NO3 − và một proton hydrat, hay còn gọi là ion hiđroni .
H3O + HNO3 + H2O → H3O + + NO3 –

• Axit nitric có đặc thù của một axit thông thường nên nó làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ .
• Tác dụng với bazo, oxit bazo, muối cacbonat tạo thành những muối nitrat

2HNO3 + CuO → Cu ( NO3 ) 2 + H2O
2HNO3 + Mg ( OH ) 2 → Mg ( NO3 ) 2 + 2H2 O
2HNO3 + CaCO3 → Ca ( NO3 ) 2 + H2O + CO2

• Axit nitric công dụng với sắt kẽm kim loại : Tác dụng với hầu hết những kim loại trừ Au và Pt tạo thành muối nitrat và nước .

Kim loại + HNO3 đặc → muối nitrat + NO + H2O ( to )
Kim loại + HNO3 loãng → muối nitrat + NO + H2O
Kim loại + HNO3 loãng lạnh → muối nitrat + H2

                  Mg(rắn) + 2HNO3 loãng lạnh → Mg(NO3)2 + H2 (khí)

• Nhôm, sắt, crom thụ động với axit nitric đặc nguội do lớp oxit sắt kẽm kim loại được tạo ra bảo vệ chúng không bị oxy hóa tiếp .

• Tác dụng với phi kim (các nguyên tố á kim, ngoại trừ silic và halogen ) tạo thành nito dioxit nếu là axit nitric đặc và oxit nito với axit loãng và nước, oxit của phi kim.

C + 4HNO3 đặc → 4NO2 + 2H2 O + CO2
P + 5HNO3 đặc → 5NO2 + H2O + H3PO4
3C + 4HNO3 loãng → 3CO2 + 4NO + 2H2 O

• Tác dụng với oxit bazo, bazo, muối mà sắt kẽm kim loại trong hợp chất này chưa lên hóa trị cao nhất :

FeO + 4HNO3 → Fe ( NO3 ) 3 + NO2 + 2H2 O
FeCO3 + 4HNO3 → Fe ( NO3 ) 3 + NO2 + 2H2 O + CO2

• Tác dụng với hợp chất :

3H2 S + 2HNO3 ( > 5 % ) → 3S kết tủa + 2NO + 4H2 O
PbS + 8HNO3 đặc → PbSO4 kết tủa + 8NO2 + 4H2 O
Ag3PO4 tan trong HNO3, HgS không công dụng với HNO3 .

• Tác dụng với nhiều hợp chất hữu cơ : Axit nitric có năng lực hủy hoại nhiều hợp chất hữu cơ, nên sẽ rất nguy hại nếu để axit này tiếp xúc với khung hình người .

Điều chế axit nitric – HNO3

Trong tự nhiên, axit nitric được tạo ra từ những cơn mưa lớn có sét, gây nên những trận mưa axit .

1. Điều chế axit nitric – HNO3 trong phòng thí nghiệm

Người ta cho muối natri nitrat tinh thể công dụng với axit sunfuric đặc, chưng cất hỗn hợp này tại nhiệt độ sôi của axit nitric là 83 °C cho đến khi còn lại chất kết tinh màu trắng. Tuy nhiên, chiêu thức này chỉ tạo ra một lượng nhỏ axit .
H2SO4 đặc + NaNO3 ( tinh thể ) → HNO3 + NaHSO4
Axit nitric bốc khói đỏ thu được hoàn toàn có thể chuyển thành axit nitric màu trắng. Khi thực thi thí nghiệm, những dụng cụ phải làm từ thủy tinh, đặc biệt quan trọng là bình cổ cong nguyên khối do axit nitric khan .

2. Điều chế axit nitric – HNO3 trong công nghiệp

Axit nitric loãng hoàn toàn có thể cô đặc đến 68 % axit với một hỗn hợp azeotropic với 32 % nước. Để thu được axit có nồng độ cao hơn, triển khai chưng cất với axit sunfuric H2SO4. H2SO4 đóng vai trò là chất khử sẽ hấp thụ lại nước .
4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2 O ( Pt, 850 oC )

               2NO + O2 → NO2

4NO2 + O2 + 2H2 O → 4HNO3
Dung dịch axit nitric công nghiệp thường có nồng độ 52 % và 68 %. Việc sản xuất axit nitric được triển khai bằng công nghệ Ostwald do Wilhelm Ostwald ý tưởng .

Ứng dụng của axit nitric – HNO3 trong thực tiễn là gì ?

Một số ứng dụng của axit nitric – HNO3

1. Trong phòng thí nghiệm

• Hợp chất axit nitric đa số được sử dụng làm thuốc thử tương quan tới clorit. Người ta cho HNO3 tính năng với mẫu thử, sau đó cho dung dịch bạc nitrat vào hỗn hợp để tìm kết tủa trắng của bạc clorua .

• Ngoài ra, axit nitric còn được sử dụng để điều chế muối nitrat .

2. Trong công nghiệp

• Axit nitric 68 % được sử dụng để sản xuất thuốc nổ gồm có trinitrotoluen ( TNT ), nitroglycerin, cyclotrimethylenetrinitramin ( RDX ), và những loại phân bón chứa ni-tơ như phân đạm một lá nitrat amoni NH4NO3, những muối nitrat như Ca ( CO3 ) 2, KNO3, …

• HNO3 nồng độ 0,5 – 2 % được dùng làm hợp chất nền nhằm mục đích xác lập có sắt kẽm kim loại sống sót trong dung dịch hay không. Người ta gọi đó là kỹ thuật ICP-AES và ICP-MS. Để tác dụng nghiên cứu và phân tích được chuẩn xác cần sử dụng HNO3 tinh khiết tuyệt đối .

• HNO3 phản ứng với hầu hết với những hợp chất hữu cơ nên nó được sử dụng nhiều trong ngành luyện kim, tinh lọc và xi mạ. Khi cho axit nitric công dụng với axit clorua, ta được dung dịch cường toan có năng lực hòa tan và và bạch kim .

• Axit nitric còn được sử dụng trong sản xuất những chất hữu cơ, sơn, bột màu, thuốc nhuộm vải .

• HNO3 còn được dùng làm thuốc tẩy màu để phân biệt morphine và heroin .

• Hợp chất HNO3 được sử dụng để sản xuất nitrobenzen – tiền chất để sản xuất anilin và những dẫn xuất của nó – ứng dụng then chốt trong sản xuất sợi aramit, bọt xốp polyuretan và dược phẩm .

• Axit nitric còn là hợp chất trung gian trong sản xuất những chất kết dính, chất bộc phủ, chất bịt kín và những chất đàn hồi đi từ toluen diisoxyanat .

• Trong những xí nghiệp sản xuất sữa, người ta dùng HNO3 làm chất tẩy rửa những đường ống, mặt phẳng sắt kẽm kim loại .

• Axit nitric còn được sử dụng để vô hiệu những tạo chất và cân đối lại độ tiêu chuẩn của nước .

• Một trong những ứng dụng khác cho IWFNA là một chất oxy hóa trong nguyên vật liệu lỏng tên lửa .

Mức độ nguy hại của axit nitric, cần chú ý quan tâm giải pháp phòng tránh nào ?

1. Những tổn thương khi tiếp xúc HNO3

• Hít phải : Làm tổn thương hệ hô hấp, hoàn toàn có thể khiến phổi bị sưng .
• Nuốt phải : Khiến vùng miệng, họng, thực quản, dạ dày bị bỏng, gây nguy hại tới tính mạng con người. Nhẹ sẽ gây nôn ói, tiêu chảy. Nặng hoàn toàn có thể khiến tuần hoàn máu bị rối loạn, gây tử trận .
• Dây vào mắt : Làm tổn thương giác mạc, hoàn toàn có thể dẫn tới mù lòa .
• Tiếp xúc với da : Gây phỏng da .
• Phơi nhiễm lâu hoàn toàn có thể dẫn tới ung thư .
• Khi thao tác với axit nitric cần mang dụng cụ bảo lãnh lao động bảo đảm an toàn .

Tác hại của HNO3

2. Biện pháp xử lý sự cố do axit nitric gây ra

Axit bắn vào mắt : Ngay lập tức dùng nước sạch để rửa mắt, phối hợp nháy mắt trong 15 phút. Sau đó dùng muối natri clorua 0.9 % để rửa lại rồi đưa tới cơ sở y tế để được điều trị tiếp .
Axit tiếp xúc với da : Lột bỏ quần áo bị dính axit, sử dụng khăn khô lau vết thương rồi sử dụng nước sạch ( dùng xà phòng nếu có ) để rửa lại nhiều lần. Đưa nạn nhân tới cơ sở y tế để điều trị tiếp .
Hít phải hơi axit nitric : Di chuyển nạn nhân ra khu vực thoáng khí, ủ ấm. Để nạn nhân nằm yên rồi liên lạc với cơ sở y tế gần nhất .
Nuốt phải axit nitric : Hòa tan MgO với nước hoặc sữa với lòng trắng trứng rồi đưa tới cơ sở y tế gần đó để điều trị .
Hỏa hoạn xảy ra do axit nitric : Sử dụng bột khô, bình khí cacbon dioxit để dập lửa. Sử dụng dung dịch kiềm để trung hòa axit. Di chuyển những thùng chứa, hoặc dùng nước để làm nguội những thùng này tránh trường hợp tiếng nổ .
Trường hợp axit nitric bị tràn, rò rỉ : Sử dụng cát, đất để phủ lên chỗ axit tràn ra. Sau đó dùng Ca ( OH ) 2 hoặc soda khan để trung hòa. Dùng nước làm sạch khu vực hóa chất bị rò rỉ .

Những quan tâm khi sử dụng axit nitric – HNO3

• Axit nitric là chất oxy hóa mạnh, khi tính năng với cyanit, bột kim hoàn toàn có thể tiếng nổ và tự bốc cháy khi phản ứng với turpentine .
• Ở nồng độ đậm đặc, nó gây bỏng da do phản ứng với protein keratin, khiến da chuyển sang màu vàng. Khi được trung hòa sẽ chuyển thành màu cam .
• Có thể phản ứng mạnh với sắt kẽm kim loại tạo thành khí hydro dễ cháy trong không khí .
• Khi pha loãng, tuyệt đối không được đổ nước vào axit mà phải cho axit vào nước .
• Sử dụng những thùng chứa bằng nhựa thay cho sắt kẽm kim loại vì axit nitric không công dụng với vật liệu này .
• Các thùng chứa phải đậy nắp kín, tránh ánh nắng mặt trời .
• Khu vực tàng trữ phải thoáng mát, tránh xa những nguồn nhiệt .
• Nền nhà phải chống được axit .

Mua axit nitric ở đâu tại Thành Phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh

VIETCHEM là công ty nhập khẩu và phân phối các loại hóa chất công nghiệp, dụng cụ thí nghiệm, thiết bị khoa học kỹ thuật hàng đầu Việt Nam, nhận được sự ủng hộ, tin yêu của khách hàng trong cả nước.

Với hệ thống hơn 50 xe tải cùng đội ngũ nhân viên giao hàng nhanh nhẹn, nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm với công việc, chúng tôi cam kết sẽ cung ứng kịp thời cho khách hàng những sản phẩm chất lượng cao trong thời gian nhanh nhất với mức giá cạnh tranh.

Các loại sản phẩm hóa chất của VIETCHEM đều được kiểm định chất lượng khắt khe từ nguồn nguyên vật liệu nguồn vào tới thành phẩm sau cuối. Mọi quy trình tiến độ sản xuất từ pha chế tới đóng gói, giao hàng đều được giám sát ngặt nghèo bởi những kỹ sư có trình độ cao, tiêu chuẩn quản trị chất lượng ISO 9001 : năm ngoái và quản trị thiên nhiên và môi trường theo tiêu chuẩn mạng lưới hệ thống ISO 14001 : năm ngoái .

Nếu bạn đang băn khoăn và không biết nên mua axit nitric ở đâu để đảm bảo chất lượng, hãy nhấc máy lên và gọi tới số hotline 0826 010 010 của VIETCHEM để được tư vấn và báo giá tốt nhất.

Tham khảo thêm:

Source: https://acic.com.vn
Category : Hỏi đáp hóa học